Բելառուսը ապտակ հասցրեց Ռուսաստանին. Մոդեստ Կոլերով

«Ռեգնում» լրատվական գործակալության գլխավոր խմբագիր, քաղաքագետ Մոդեստ Կոլերովը Բելառուսի կողմից ռուսական և իսրայելական քաղաքացիություն ունեցող բլոգեր Ալեքսանդր Լապշինի արտահանձնումը Բաքվին կապում է Ալիև-Լուկաշենկո դաշինքի և Բելառուս-Ռուսաստան սրված հարաբերությունների հետ:
Քաղաքագետը «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում հայտարարեց, որ Մինսկի այս քայլը ֆունդամենտալ կերպով հակասում է ռուս-բելառուսական դաշինքի սկզբունքներին, և այս գործողությունը ցույց է տալիս, որ Բելառուսը փաստացի դուրս է եկել Եվրասիական միության և ՀԱՊԿ-ի կազմից:
Կոլերովը նաև նշեց, որ Լապշինի արտահանձնումը հետևանքներ չի ունենա Արցախի համար, քանի որ բոլոր նրանք, ովքեր գնացել են, գնում են և պիտի գնան Արցախ, դա անում են ոչ թե Լուկաշենկոյի թույլտվությամբ, այլ իրենց խղճի թելադրանքով, իսկ «Լուկաշենկոն մեր խիղճը տնօրինողը չէ»:

– Պարոն Կոլերով, ինչո՞ւ Ռուսաստանը, Իսրայելը, Հայաստանը, այնուամենայնիվ, չկարողացան կանխել Լապշինի արտահանձնումը, և ինչո՞վ եք բացատրում Մինսկի այս քայլը:
– Այս քայլը թելադրված է Լուկաշենկոյի և Ալիևի միջև կայացած գործարքով՝ Լուկաշենկոյի Բաքու կատարած վերջին այցի ընթացքում: Ըստ երևույթին, Լուկաշենկոն Բաքվում ինչ-որ պարտավորություններ է վերցրել իր վրա և կատարել է իր խոստումը: Այդ պարտավորությունները արմատապես հակասում են Ռուսաստանի և Բելառուսի դաշինքի սկզբունքներին, և այս գործողությունը ցույց է տալիս, որ Բելառուսը, Լուկաշենկոն փաստացի դուրս են եկել Եվրասիական միությունից և ՀԱՊԿ-ից: Հիմա Բելառուսին պետք է ընդունել որպես ոչ դաշնակից:
– Այսինքն՝ այս ամենը, այդուհանդերձ, Բելառուսի և Ռուսաստանի հարաբերությունների համատեքստում է, թեև մյուս կողմից՝ սա նաև կապված է Հայաստանի ու Ղարաբաղի շահերի հետ:
– Իհարկե, դա ակնհայտ է:
– Իսկ ի՞նչ հետևանքներ սա կարող է ունենալ մասնավորապես Արցախի համար: Մեզ մոտ մտավախություններ կան, որ սա կարող է նախադեպ դառնալ, այսինքն՝ այսուհետ կարող են Բաքու արտահանձնել Արցախ այցելած այլ մարդկանց:
– Սա որևէ հետևանք չի ունենա Արցախի համար, որովհետև մենք բոլորս, ովքեր գնացել ենք, գնում ենք և գնալու ենք Արցախ, դա անում էինք ոչ այն պատճառով, որ մեզ թույլատրում էր Լուկաշենկոն, այդպես չէ՞: Մենք գնում ենք, որովհետև այդպես է մեզ թելադրում մեր խիղճը, իսկ Լուկաշենկոն մեր խիղճը տնօրինողը չէ: Սա բարդացնում է իրավիճակը, բայց սկզբունքորեն չի փոխում այն:
– Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը դեռ մեկ ամիս առաջ հայտարարել էր, որ Ռուսաստանը դեմ է ՌԴ քաղաքացու արտահանձնմանը: Ստացվում է՝ Ռուսաստանի պես հզոր պետությունը լծակներ չունե՞ր Բելառուսի վրա ազդելու:
– Դուք տեսնում եք, որ Լուկաշենկոն ապտակ հասցրեց Ռուսաստանին, սա ապտակ է, և Ռուսաստանը հնարավորություն չուներ ազդելու իրավիճակի վրա:
– Նշանակում է՝ Հայաստանի քաղաքացինե՞րն էլ հիմա պիտի վախենան գնալ Բելառուս, որովհետև նրանց նույնպես կարող են արտահանձնել Բաքու Արցախ այցելելու համար:
– Ֆորմալ առումով՝ այո:
– Իսկ ինչպե՞ս եք գնահատում պաշտոնական Երևանի արձագանքը: ՀՀ ԱԳՆ-ն դատապարտող որևէ խոսք չասաց Բելառուսի հասցեին:
– Հայաստանը Եվրասիական միության նոր անդամ է, Հայաստանը ՀԱՊԿ-ի հին անդամ է: Ես համոզված եմ, որ Հայաստանը անելու է ամեն ինչ Եվրասիական միությունը և ՀԱՊԿ-ը պահպանելու համար, և ադեկվատ արձագանք չի լինի:
– Այսպիսով, Դուք չեք բացառում, որ Բելառուսը կարող է իսկապես դուրս գալ Եվրասիական միության և ՀԱՊԿ-ի կազմից:
– Մեր աղբյուրների հաղորդմամբ՝ Բելառուսը դա հասկացնել է տվել:
Մի շարք միջազգային լրատվամիջոցներ անդրադարձել են Ռուսաստանի և Իսրայելի քաղաքացի համարվող բլոգեր Ալեքսանդր Լապշինի արտահանձնմանը Ադրբեջանին:
«Բլոգերը բանտարկվել է գոյություն չունեցող երկիր այցելելու համար» հեգնական վերնագրով ծավալուն հոդված է հրապարակել բրիտանական BBC-ն: Գործակալության թղթակից Ալեքս Դակևիչը նշում է, որ «ծուռ» հայացքներ ունեցող բլոգերը որպես կանոն չէր շոշափում քաղաքական թեմաներ, սակայն հայտնվել է քաղաքական սկանդալի կիզակետում, քանի որ Ադրբեջանի իշխանություններին դուր չեն եկել բլոգերի շարունակական այցերը Լեռնային Ղարաբաղ: «Ամեն ինչ սկսվեց, երբ Լապշինը Լեռնային Ղարաբաղ այցելեց 2011-ին և գրեց դրա մասին իր բլոգում: Ադրբեջանի իշխանությունները մեղադրում են Լապշինին նրա համար, որ վերջինս իր բլոգում սատարել է Լեռնային Ղարաբաղի անկախությանը, սակայն դա դժվար է ապացուցել, քանի որ բլոգում տեղ գտած հրապարակումները հեռացվել են»,- նշված է հոդվածում: BBC-ն առանձնացրել է նաև Լապշինի դեռևս չջնջված երկու հրապարակումները, որտեղ նա նշում է. «Կարդալով ադրբեջանական մեդիան՝ տպավորություն է ստեղծվում, որ ադրբեջանական իշխանությունները և լրագրողները մտածում են, որ իրենց ժողովուրդը ապուշ է», «Ադրբեջանը չի կարող հարձակվել Ղարաբաղի վրա թե՛ քաղաքական և թե՛ ռազմավարական պատճառներով: Եթե կարողանային, ապա կանեին դա, չէ՞ որ 23 տարի ժամանակ ունեին»: BBC-ի հոդվածում նաև խոսվում է Լապշինի կնոջ մասին, ում չեն թույլատրել տեսակցել ամուսնուն դեկտեմբերի 15-ից հետո:
Բրիտանական Daily Mail պարբերականն արձանագրել է, որ բլոգերին ձերբակալել են Բելառուսում և արտահանձնել Ադրբեջանին՝ վիճարկելի տարածք այցելելու համար:
Իսրայելական Timesofisrael.com-ը, անդրադառնալով թեմային, նշում է, որ իսրայելցի բլոգերին ազատազրկել են, քանի որ նա, վիճարկվող տարածք այցելելով, անհանգստացրել է «միջինասիական ժողովրդի առաջնորդին»: Լապշինին Բաքու արտահանձնելու որոշումը վիճարկելու հայցը առանց որևէ բացատրության մերժվել է տարբեր ատյանների դատարաններում, որոնց նիստերն անցել են դռնփակ ռեժիմով: Հրապարակման մեջ նաև նշվում է, որ Լապշինը մի քանի հրապարակում է արել, որտեղ սուր քննադատության է արժանացրել Իլհամ Ալիևին:

Լապշինի բանտարկության փաստն արձանագրել է նաև «Ազատություն» ռադիոկայանի եվրոպական ծառայությունը: Դեպքի հետ կապված որոշ մանրամասներ ներկայացնելուց զատ՝ հրապարակման մեջ նաև տեղ է գտել Եվրոպայում և Կենտրոնական Ասիայում «Լրագրողների պաշտպանության կոմիտեի» աշխատանքները համակարգող Նինա Օգնիանովայի մեկնաբանությունը, որ Լապշինը «չպետք է բանտարկվի իր կարծիքը արտահայտելու կամ վիճարկելի տարածք այցելելու համար»:

Մեկնաբանություններ